De lijnen in de gezondheidszorg

Nulde lijn
– De nulde lijn is de basis gezondheidszorg, het is zorg die er altijd is zonder dat je er om hebt gevraagd. Hieronder vallen de landelijke onderzoeken waarbij iedereen of een specifieke groep gecontroleerd kan worden.
– De nulde lijn staat voor preventie; preventie betekent het voorkomen dat mensen ziek of zieker worden.
– De zorgverleners in de nulde lijn werken meestal bij de GGD of zijn preventiemedewerkers (onderzoekers, campagne houders). 

Eerste lijn
– In de eerstelijnszorg kun je rechtstreeks naar de hulpverlener (arts, tandarts) toe; je moet wel zelf om deze zorg vragen. Een huisarts noemen ze ook wel eens de poortwachter van de zorg.
– De zorgverleners in de eerste lijn zijn huisartsen, tandartsen, apothekers, fysiotherapeuten en thuisverpleging.

Tweede lijn
– In de tweedelijnszorg werken zorgverleners die gespecialiseerd zijn. Als je zorg wilt krijgen van een specialist moet je daar zelf naar vragen, om in contact te komen met een specialist moet je eerst bij een eerstelijnszorgverlener zijn geweest.
– Zorgverleners in de tweede lijn zijn alle zorgverleners in het ziekenhuis en specialisten; voor deze zorgverleners heb je een verwijzing nodig.
– Verblijf in een verzorgingshuis met beperkte zorg of een verpleeghuis met verzorging en verpleging. 

Derde lijn
– In de derdelijnszorg heb je academische ziekenhuizen en specialistische centra. Het zijn ondersteuners van de tweedelijnzorgverleners, zoals alle artsen in het academisch ziekenhuis. 

Vierde lijn
– De vierde lijn wordt ook wel topzorg genoemd. Deze zorg voldoet aan de hoogste eisen; patiënten kunnen snel geholpen worden aan hun klachten en ze hebben beschikking tot de modernste apparatuur.

De indeling van Preventie
Primaire preventie
Bij primaire preventie gaat het om het voorkomen van ziektes. 

Secundaire preventie
Als een ziekte in een vroeg stadium ontdekt wordt en voorkomen wordt dat er daardoor andere ziekten of aandoeningen ontstaan. 

Tertiare preventie
Als iemand al klachten heeft en daarvoor behandeld is moet voorkomen worden dat er andere klachten ontstaan. 

Indeling soort zorg:
Informele zorg
Zelfzorg: Wanneer mensen ziek zijn of klachten hebben proberen ze er meestal zelf wat eraan te doen en dat noemen wij zelfzorg. 

Mantelzorg
Mantelzorg is wanneer je andere mensen helpt die een beperking hebben.
Als iemand ziek is of langdurig beperkt door ziekte, steken familieleden en vrienden een helpende hand toe (helpen met omkleden, boodschappen doen). Mantelzorg hoort ook tot de informele, niet professionele zorg. 

Palliatieve en terminale zorg
Palliatieve zorg is zorg in de laatste periode van het leven, gericht op kwaliteit van leven, op comfort en draaglijk maken van ziekte. Deze zorg kan thuis worden gegeven, in een verpleeghuis, in een unit voor palliatieve zorg in een ziekenhuis of in een hospice. 

Indeling die vaak gehanteerd wordt 
– spoedeisende zorg (acuut, spoed),
– niet spoedeisende zorg (electief),
– chronische zorg
– wenszorg (zoals bij zwangerschappen).

Indeling naar locatie
Deze indeling is gemaakt vanuit het perspectief van de professionals, niet vanuit de zorgvragenden:
– Intramurale zorg of residentiële zorg
Intramuraal staat voor opname, behandeling in ziekenhuis, kliniek, verpleeghuis of andere medische instelling
– Extramurale zorg of niet residentiële zorg
Extramuraal staat voor de professionele gezondheidszorg bij een gezondheidsverlener in de praktijk of bij de zorgvragende thuis.
– Semimurale zorg
Zorg die in een instelling wordt gegeven aan iemand die niet langer dan 24 uur onder behandeling blijft (polikliniek, bloedtransfusie, nierdialyse).
– Transmurale zorg
Zorg die normaal gegeven wordt in een instelling wordt overgeplaatst naar huis (thuisdialyse, koesterproject voor kinderen die thuis chemo krijgen).