De toxinen van nu zijn de leeuwen van toen

Door Melissa Albers

De mens wordt dagelijks blootgesteld aan toxinen. Wat zijn dit voor stoffen, welk effect hebben ze op onze gezondheid en wat kunnen we eraan doen om onze dagelijkse toxische belasting tot een minimum te beperken?
Chemische toxinen vormen de meest omvangrijke en schadelijke soort voor de mens. Dit komt door de hoge toxische belasting die ze op het lichaam uitoefenen en er bestaat een veelvoud aan stoffen waarin ze voorkomen. De manier waarop het lichaam echter reageert op een gifstof, van welke aard dan ook, is bij alle soorten toxinen nagenoeg gelijk.

Toxinen zijn gifstoffen. Deze kunnen, als ze in het lichaam terechtkomen, flinke schade aanrichten. Er bestaan diverse soorten toxinen: chemische, dierlijke en plantaardige toxinen. Chemische toxinen worden door de mens geproduceerd (bijvoorbeeld pesticiden, herbiciden, conserveermiddelen en uitlaatgassen). Dierlijke toxinen worden door bacteriën, parasieten of giftige dieren geproduceerd (bijvoorbeeld slangengif). Plantaardige toxinen zijn afkomstig van giftige planten (zoals lupine) en mycotoxinen (gifstoffen die worden geproduceerd door schimmels en gisten).

Vluchten of vechten 

Toxinen (ongeacht hun oorsprong) zijn in staat door te dringen in de bloed-hersenbarrière van het lichaam. Hierdoor kunnen ze vanuit het bloed ongehinderd de hersenen binnendringen. De hersenen bevatten diverse receptoren (sensoren) die in staat zijn om een gifstof te identificeren als schadelijke indringer. Zodra deze sensoren een toxine identificeren vinden er twee processen plaats. Eerst komt het ‘vlucht of vecht-systeem’ in actie en vervolgens wordt het ‘ontgiftingssysteem’ geactiveerd.

Het vlucht of vecht-systeem waarschuwt voor acuut gevaar waarop we direct moeten reageren. Bijvoorbeeld zoals in de oertijd; we zien een leeuw en komen meteen in actie door hard weg te rennen (vluchten) of de leeuw te lijf te gaan met een knuppel (vechten).
Ons lichaam beschouwt een toxine echter ook als acuut gevaar, zij het inwendig en niet uitwendig (zoals de leeuw). Nadat het vlucht of vecht-systeem door het binnendringen van de toxine is geactiveerd, gaat het ontgiftingssysteem aan de slag met het opruimen van de toxine.
Op het moment dat de hersensensoren in actie komen (dus als de giftstof wordt gesignaleerd), maken de hersenen diverse boodschapper-stofjes aan waardoor een ander gebied van de hersenen gestimuleerd wordt om stresshormonen (cortisol) aan te maken. Dit mechanisme heet de stress-respons.

Moe, dik en ziek 

Tijdens de eerder uitgelegde stress-respons vinden er tal van mentale en fysieke processen plaats. De bloeddruk stijgt, de hartslag gaat omhoog, de spijsvertering stopt, de stofwisseling en circulatie raken in de war, de bloedsuikerspiegel stijgt (waardoor de alvleesklier meer insuline gaat aanmaken), de leverfunctie (onder meer het ontgiftingsmechanisme), slaap en concentratie worden verstoord en het geheugen wordt aangetast. Ook raakt het immuunsysteem verzwakt, er kunnen gevoelens van benauwdheid, angst en paniek ontstaan en het reuk- en tastvermogen kan hypersensitief worden.

Welvaartsziekten

De meest voorkomende welvaartsziekten zoals overgevoeligheden (voor stoffen uit voeding), chronische vermoeidheid, bijnieruitputting, slapeloosheid, hoge bloeddruk, hart- en vaatziekten, diabetes, hoofdpijn, migraine, paniekaanvallen, zweren en ontstekingen, auto-immuunziekten, psychische aandoeningen, depressies en tal van andere symptomen zijn te wijten aan een te hoge dagelijkse toxische belasting.
Op het moment dat het lichaam zich te lang en te vaak in de vlucht of vecht-status bevindt (dit gebeurt als we dagelijks worden blootgesteld aan grote hoeveelheden en soorten toxinen), zijn de organen in het lichaam niet meer in staat alle taken naar behoren uit te voeren waardoor bovengenoemde symptomen ontstaan.

Ook stress is giftig 

Toxinen zorgen dus voor een stress-respons (ook wel toxische stress genoemd). Maar er bestaat ook metabole stress (insulineresistentie), oxidatieve stress (slaapapneu), immuun stress (voedselallergie), sensorische stress (bij fel licht of hard geluid), cognitieve stress (bij hoge werkdruk), elektrostress (door straling en wifi), hormonale stress (de overgang) en emotionele stress (door geldzorgen, relatieproblemen). Al deze soorten stress hebben hetzelfde effect op het lichaam als chemische, dierlijke en plantaardige toxinen en kunnen de oorzaak en het gevolg zijn van toxische stress.

Ontgiften

Als we gezond willen worden of blijven dan is ontgiften (detoxen) de enige oplossing. De meest effectieve manier om dit te doen is door:

• te kiezen voor 100 procent onbewerkte biologische voeding;
• chemicaliën zoveel mogelijk te vermijden;
• apparaten die toxinen uitstoten (auto’s en elektronica) zoveel mogelijk proberen te ontwijken;
• alleen natuurcosmetica te gebruiken;
• een schone woonomgeving te kiezen (zo dicht mogelijk bij of in de natuur);
• alle soorten stress zoveel mogelijk te vermijden.
  Dat laatste is niet altijd mogelijk, maar de manier waarop wij als mens hiermee omgaan is wel beïnvloedbaar. Mindfulness, meditatie of ademhalingsoefeningen kunnen helpen om stress snel af te voeren en ons minder gevoelig te maken voor spanningen en negatieve energie. Dit is erg belangrijk, want een rustige geest vormt de basis voor een rein lichaam.

Referenties en achtergrondinformatie vindt u op www.voedingsdomein.nl.

Over de auteur
Melissa Albers (Bsc in Nutrition) is gespecialiseerd in pathologie, metabolische complicaties, psychiatrie & medicatie en de behandeling van patiënten met Interstitiële Cystitis (IC). Ze schrijft columns en artikelen en geeft patiënten wereldwijd (online) voedings- & leefstijladvies, evenals mental coaching.