Weer ‘lenga di kachó’ in de tuin
Na grote regenbuien
Door: Dinah Veeris
De wetenschappelijke naam van ‘lenga di kachó’ is Peperomia Pellucida (L.) Kunth; de familienaam is Piperaceae. Deze plant is inheems vanuit Mexico en de Atlantische kust van Midden-Amerika tot aan Peru. Enkele andere namen zijn Corazon de hombre, frescura, hierba de sapo, konsakawiri, man to man, peperomia, rat ear, shine bush en soldier’s purslane.
Na de grote regenbuien zien we opeens overal in de tuin bij Dinah Veeris, lenga di kachó opkomen. Lenga di kachó betekent letterlijk ‘de tong van een hond’. Het plantje wordt zo genoemd omdat het steeltje waaraan de bloemetjes zitten, een lange vorm heeft en iets opwaarts krult. Het doet je denken aan een hondje dat hijgend zijn tong uitsteekt. Dit eenjarige, aardse plantje groeit eerst naar boven en daarna groeit het liggend verder. In verschillende streken worden ze geleid via stokjes met touwtjes vastgebonden, zodat ze naar boven groeien als klimplantjes.
Suriname
Met blijdschap zie ik ze te voorschijn komen in kluitvormige groepjes, in verscholen hoekjes, in de schaduw en in plantenbakken waar de aarde vochtig en los is geworden. De wortels blijven aan de oppervlakte en het is daardoor makkelijk ze uit de grond te trekken. De stengeltjes zijn heel sappig, doorzichtig en broos waardoor ze snel afbreken. Bij het afbreken of fijnpersen van de stengels ruiken ze naar mosterd. De blaadjes zijn bleekgroen aan de bovenkant en de onderkant is wittig van kleur; ze groeien afwisselend aan de dunne steeltjes en ver van elkaar verwijderd. Ze hebben de vorm van hartjes, zijn wat gezwollen en voelen net zo zacht aan als kaarsenwas. Talrijke zaadjes zullen afvallen wanneer ze rijp zijn. Meestal is het zo dat mensen die ze in plantenbakken hebben groeien, ze als lastig ervaren en ze uit de plantenbakken verwijderen omdat men niet weet dat dit een geneeskrachtig kruid is. De plantjes en zaadjes zijn hoogstwaarschijnlijk uit Suriname hiernaartoe gebracht of door vermenging met zaden van andere importplanten hier terecht gekomen.
In Suriname heten ze ‘konsakawiri’ en ze groeien daar weelderig. De persoon die me heel veel heeft geleerd over kruiden die in Suriname gebruikt worden is mevrouw Kamperveen. Ze was mijn oud-onderwijzeres op school. Van haar heb ik verschillende kruidenrecepten gekregen waar ik veel baat bij heb bij mijn behandelingen.
Ze heeft me onder meer geleerd hoe ik de konsakawiristroop kan maken voor kinderen die astma hebben of heel erg verkouden zijn. Het is een menging van de kruiden, met toevoeging van honing, molasse, knoflook en kokosolie. Het wordt een dikke zwarte stroop. Het is voor veel ouders die deze stroop voor hun kinderen komen halen, een wondermiddel. Als mensen wisten dat de bladeren en stengels als groente gegeten kunnen worden en hoeveel geneeskrachtige werking deze kleine plantjes bezitten, zouden ze ze veel beter onderhouden en gebruiken. In salade geven ze een knapperige smaak samen met wortels en selderij. De geperste bladeren kunnen gebruikt worden bij oogaandoeningen. Door regelmatig een oogbad te nemen, versterken de bladeren zwakke ogen en helpen ook goed bij ontstoken ogen.
Een plantje goed wassen en in een kwart drinkglas schoon water uitknijpen. Hiermee neemt men drie maal daags een oogbad. Een andere manier is om enkele bladeren goed te wassen en in een doek uit te persen. Laat een paar druppels hiervan in de ogen lekken.
Jeuk
Bij jeuk tussen de tenen kan men de plant fijn persen en op de jeukplekken inwrijven. Ook als bij kleine kinderen de vagina wat rood en ontstoken is, kan men het sap van de geperste plant erop doen. Thee van de bladeren en stengels wordt gebruikt bij jicht, artritis en urineweg infecties. Uitwendig kunnen de bladeren als gezichtsreiniging gebruikt worden en als een warme brei op brandwondjes en puistjes. In Jamaica en in de Caribbean wordt de thee gebruikt bij verkoudheid en als een diureticum bij nierklachten. In Brazilië gebruikt men de bladeren bij abcessen en conjuntivitis. In Bolivia wordt het extract van de wortels gebruikt bij koorts en te hoog cholesterol. De medicinale kennis van deze plant strekt zich uit tot Afrika, Nigeria, Bangladesh en Kameroen. De thee wordt daar gedronken tegen hoge bloeddruk, bij mentale stoornissen, hoofdpijn, reuma, impotentie en fracturen.
Recept voor de thee:
- Was de vers geplukte bladeren en stengels. 2. Snij ze in kleine stukjes. 3. Gebruik vier kopjes water voor ieder kopje plant. 4. Laat ze tien tot vijftien minuten zonder deksel meekoken. 5. Drink drie keer per dag een half kopje. De thee kan in een glazen container bewaard worden.
Wil je de lenga di kacho plant van dichtbij leren kennen om te weten of u ze zelf ook in de tuin hebt, bezoek dan Dinah Veeris Botanic & Historic garden ‘Den Paradera’. Heeft u kinderen met astma of verkoudheid; de konsakwiri stroop is zowel bij ‘Den Paradera’ als op het Molenplein te koop. Voor kinderen beneden één jaar is de konsakawiri zonder honing leverbaar.
Dinah Veeris, oprichter en eigenares van de botanische tuin ‘Den Paradera’ op Curaçao. Schrijfster: ‘Van Amandel tot Zjzjoli’ en ‘Afrikantje’. Haar documentaire is verkrijgbaar op DVD.
‘Den Paradera’
Kaya Paniweri 105. Bandariba. Tel: 5999-7675608
E-mail: dinahveeris@yahoo.com, website: www.dinahveeris.com
FB: Dinah Veeris. Instagram: dinahveerisherbgarden
