Ergonomie

Uw gezondheid is belangrijk en daar moet u constant voor zorgen. Realiseert u zich dat u de dag vaak grotendeels zittend doorbrengt op uw werk. Na het werk gaat u weer zittend in een auto naar huis en u brengt weer zitten enkele uren door voor de televisie, aan tafel en misschien nog wat werk afmakend voor de volgende dag. U brengt een groot deel van uw leven zittend door. Daarom is het belangrijk dat uw wervelkolom constant in de juiste houding gehouden wordt. Door een verkeerde houding ontstaan er verschuivingen van de wervels die op de zenuwen gaan drukken. Hierdoor ontstaat er verkeerde informatie naar de desbetreffende gewrichten en spieren, met als gevolg pijn, ongemak en lichamelijke klachten.
De laatste jaren is de aandacht van de werkgevers en werknemers voor de ergonomie op de werkplek steeds toegenomen. De ergonomie is belangrijk omdat daardoor veel klachten voorkomen kunnen worden. Door een onjuiste houding kunnen lichamelijke klachten en pijnen ontstaan waardoor de werknemer het werk niet kan voltooien, hetgeen voor de werkgever verlies in omzet kan beteken.
Juiste werkmateriaal en meubilair is heel belangrijk. Het juiste gebruik daarvan is minstens net zo belangrijk. Vaak ziet de fysiotherapeut klachten van het bewegingsapparaat, die snel als RSI (Repetitive Strain Injury) worden bestempeld. Bij verder onderzoek en controle op de werkplek wordt vaak geconstateerd dat de werkgever voor de allerbeste faciliteiten heeft gezorgd. Waar de werkgever echter geen aandacht aan heeft besteed is aan het kijken of de werknemer het meubilair en de apparatuur wel op de juiste wijze gebruikt en bedient.
Een belangrijk onderdeel van de ergonomie is de werkvlakhoogte. De werkvlakhoogte kan verdeeld worden in de werkvlakhoogte in zit (achter een bureau) en de werkvlakhoogte in stand (achter een balie of tekentafel).

De werkvlakhoogte in zit (Wvh)

Bij de werkvlakhoogte in zit denken we direct aan een bureau, een werktafel, of loket.
Het bureau heeft meestal een standaardhoogte maar als u een beetje langer bent of een beetje korter dan is het bureau al snel te laag of te hoog. Met een in hoogte verstelbare stoel kunt u veel verhelpen door de stoel iets hoger of lager in te stellen. Dit kan gedaan worden mits het verschil maar enkele centimeters bedraagt. U kunt het beste het bureau op de juiste hoogte plaatsen. Daarvoor moet u eerst uw lichaamslengte bepaald hebben. Via tabel 1 kunt u bepalen hoe hoog uw bureau of tafel moet zijn. Soms kunt u volstaan door een verhoging van enkele centimeters onder de tafelpoten te plaatsen.
Bij een te laag bureau, waarbij de stoel op de juiste zitvlakhoogte (zie Support 2) is ingesteld zult u voorovergebogen zitten, waardoor er klachten zullen ontstaan van de nek, schouderbladen en lage rug.
De nekwervels worden in een voorovergebogen (flexie) stand gehouden, waardoor er druk ontstaat op de uitredende zenuwen die naar de arm gaan. Hierdoor ontstaan er klachten van tintelingen, gewrichtsklachten zoals tennis- en golfers-elleboog (respectievelijk epicondylitis lateralis en epicondylitis medialis), verhoogde spierspanning in de schouder en nek, pijnklachten aan de pols (Carpaal Tunnel Syndroom) en peeschede-ontstekingen (tendovaginitis, tendinitis). Door het bureau op de juiste hoogte te plaatsen worden de nekwervels weer in een normale stand geplaatst en de klachten verdwijnen. Toch zien we dat mensen nog steeds te lang met klachten blijven rondlopen (ronddwalen) en zelfs arbeidsongeschikt worden verklaard met allerlei psychische klachten als gevolg. Door een eenvoudige ingreep van een ergonoom of fysiotherapeut die enkele blokjes onder het bureau plaatst en de stand van de nekwervel weer corrigeert zijn de klachten in korte tijd en met weinig kosten verholpen.
De breedte en lengte van het bureau zijn ook belangrijk want de werknemer moet met gemak alle hoeken van het bureau kunnen bereiken. Als de werknemer de hoeken van zijn/haar bureau niet kan bereiken omdat de beenruimte, door bijvoorbeeld bureaulades of bureaukastjes beperkt wordt, dan zal de werknemer telkens moeten rekken om iets te kunnen pakken dat geplaatst is op de hoek van de tafel. Door het rekken kunnen krachten op de wervelkolom, ter hoogte van de onderste rugwervels (lumbale wervels) ontstaan. Hierdoor kunnen rugklachten en pijn in het verloop van de zenuw in het been ontstaan.
Een ander euvel waar men vaak geen aandacht aan besteed bij het aanschaffen van een bureau is de ronding van het bureaublad. Als het bureaublad een rechte hoek heeft kunnen er klachten (zoals pijnlijke plekken) ontstaan aan de onderarmen omdat de onderarmen constant tegen de scherpe, hoekige rand steunen en stoten. Vooral bij het werken op een toetsenbord of bij het schrijven kunnen de klachten optreden. 

[adrotate banner=”3″]

Ruimte-indeling op het werkblad

Vaak wordt alleen gekeken naar het meubilair en naar apparatuur zoals computerscherm en toetsenbord bij de ergonomische bepalingen, terwijl er nog meer belangrijke punten de juiste ergonomische houding in de weg kunnen staan. De telefoon moet op een goede plek staan, zodat u geen rare draaibeweging hoeft te maken met de arm en nek. Tevens moet u vermijden dat u tijdens het telefoongesprek de hoorn tussen schouder en nek klemt en vervolgens verder gaat met uw werkzaamheden. Hierdoor kunnen er vervelende verschuivingen van de nekwervels plaatsvinden met als gevolg pijnklachten in de schouder en arm.
De ruimte onder de tafel is ook erg belangrijk. Zorg ervoor dat uw bewegingsvrijheid niet beperkt wordt door dozen of mappen. Een (verstelbare) voetensteun is geen luxe bij lang zittend werk. Doe tijdens het zitten wat oefeningen met de voeten. Hiermee stimuleert u de doorbloeding in de kuiten en onderbeenspieren. Probeer bijvoorbeeld (denkbeeldig!) het alfabet met de voeten te schrijven. Of steun met de handen of ellebogen op de bovenbenen en druk de voeten omhoog, alsof u op uw tenen gaat staan.
Een ander zeer belangrijk punt is, zorgen dat uw werkblad altijd rust uitstraalt. Een rommelig bureau werkt op den stuur stress op bij u. Ruim de files, papierwerk en onnodig materiaal op. Langzamerhand kent u wel al uw kinderen dus zijn de vakantiefoto’s of foto’s van een diploma-uitreiking niet meer nodig op uw bureau. Ook collages voor moeder- en vaderdag zijn niet echt –of echt niet- nodig op uw bureau. Lege kopjes en flesjes kunnen ook opgeruimd worden. Houd uw bureau overzichtelijk, geordend en rustig; dat werkt plezieriger en straalt rust uit. 

De werkvlakhoogte in stand (WvhS)

De werkvlakhoogte in stand moet ook aan dezelfde eisen voldoen. Het enige is dat de ruimte soms kleiner is bijvoorbeeld bij een loket en in andere gevallen kan de ruimte juist heel groot zijn zoals bij een balie of toonbank.
Vaak wordt de werkvlakhoogte in stand op een bepaalde hoogte gemaakt en wordt er geen rekening gehouden met de persoon die aan de werktafel moet werken. Vaak is dat ook niet mogelijk. Indien de balie of het loket hoog is wordt er meestal een hoge verstelbare stoel geplaatst. De stoel moet dan op de juiste hoogte ingesteld worden en dient voorzien te zijn van een goede –verstelbare- voetensteun in de vorm van een ring om de poot van de stoel.
Houd er rekening mee dat de wastafel, het aanrecht, het gasfornuis en het werktafel in de keuken ook de werkvlakte is die u dagelijks gebruikt. Het is verstandig bij het bouwen van een nieuw huis of bij het aanpassen van deze werkvlaktes dat u de juiste hoogte bepaalt. Vele huisvrouwen klagen ook over pijnklachten in de rug doordat ze constant enkele uren in een verkeerde houding in de keuken staan. Soms levert de investering in een kleine hoogteverandering in de keuken een grote verlichting op van de rug- schouder- en nekklachten.

Werkvlakhoogte 
LL = Lichaamslengte
Zvh = Zitvlakhoogte
Wvh   = Werkvlakhoogte
WvhS = Werkvlakhoogte in Stand

 LL           Zvh       Wvh       WvhS
1.45m     39,2cm   58,0cm    93,0cm
1.50m     40,6cm   60,0cm   96,0cm
1.55m     42,0cm   62,0cm   99.0cm
1.60m     43,3cm   64,0cm   102,0cm
1.65m     44,6cm   66,0cm   105,0cm
1.70m     46,0cm   68,0cm   109,0cm
1.75m     47,3cm   70,0cm   112,0cm
1.80m     48,7cm   72,0cm   115,0cm
1.85m     50.0cm   74,0cm   118,5cm
1.90m     51,3cm   76,0cm   122,0cm
1.95m     52,7cm   78,0cm   125,0cm
2.00m     54,0cm   80,0cm   128,0cm
2.05m     55,4cm   82,0cm   131,0cm
2.10m     57,0cm   84,0cm   134,0cm
2.15m     58,6cm   86,0cm   138,0cm
2.20m     59,6cm   88,0cm   141,0cm

[adrotate banner=”11″]