Zeg eens ‘Aaaah’

Diagnose stellen via de tong in de Traditionele Chinese Geneeskunde

Zoals de meeste mensen wel weten kan de status van het haar, de huid en de nagels indicaties geven over wat zich binnenin ons lichaam afspeelt. Onze tong heeft ook een dergelijke signaalfunctie. In vele oude tradities, zoals de Chinese traditionele geneeskunde (acupunctuur), wordt de toestand van de tong bekeken om diagnoses te stellen en therapieën aan te wenden om het lichaam opnieuw in balans te krijgen. Verschillende delen van de tong verwijzen naar verschillende organen en regio’s in het lichaam. Het middelste gedeelte verwijst naar maag en milt, de zijkanten vertegenwoordigen lever en galblaas, de achterkant van de tong kant brengt onevenwichtigheid in de nieren aan het licht en de punt van de tong verwijst naar het hart. 

Veel gezondheidsproblemen spelen zich af op energetisch niveau, wat voor het blote oog onzichtbaar is. De signaalfunctie van de tong is behulpzaam bij het herkennen van energetische verstoringen. Het is niet voor niets dat een dokter vraagt om je tong uit te steken en ‘Aaah’ te zeggen. Uiteraard kijkt hij dan naar je keel om na te gaan of deze ontstoken is. Maar ook de tong wordt op dat moment onderworpen aan een onderzoek. De kleur, grootte en het algemene beeld vertelt namelijk veel over je gezondheid. Als je tong kon praten, wat zou hij dan kunnen vertellen over jouw gezondheid? 

Aandoeningen 

Een gezonde tong is roze van kleur en bedekt met kleine knobbeltjes (papillen), past goed in je mond, moet soepel en beweeglijk zijn en je hebt er in algemene zin geen last van. Aandoeningen zijn vaak te herkennen aan veranderingen in de textuur en kleur van het tongoppervlak. Elke verschijningsvorm of kleur is een indicatie voor een specifiek probleemgebied. Als je zelf je tong wil onderzoeken is de kleur het eerste waar je op moet letten. Deze kan gaan van wit tot zwart en alles daar tussenin. 

Een bleke of juist zeer donkere tong is een indicatie dat de hartfunctie is verstoord. Een bleke tong wijst op een lage bloedcirculatie, terwijl een zeer donkere vurige kleur wijst op bloedstagnatie. Het eten van watermeloen, tomaten en broccoli ondersteunt het herstel van de bloedsomloop.
Veel voorkomend is een wit laagje op de tong. Het kan wijzen op een grote bacterie-concentratie in de mond. Meestal veroorzaakt door roken, dehydratatie of slechte mondhygiëne. Een witte tong kan ook een symptoom zijn van een schimmelinfectie in de mond, ten gevolge van een candida-infectie. Een gezwollen tong met een dikke witte laag erop wijst op problemen met de vochthuishouding in maag en milt. Vermijd in dit geval koude voeding en dranken. Drink warme (groene) thee en eet gekookt voedsel met gember, kaneel en/of turmeric (kurkuma, geelwortel). 

Geelzucht

Een geelgekleurde aanslag op de tong komt ook vaak voor. Ook hier is de oorzaak meestal te vinden in een teveel aan bacteriën in de mond door een slechte mondhygiëne. Als je daarnaast merkt dat ook je huid en ogen een gele waas hebben, kan je lijden aan geelzucht. Maak in dat geval direct een afspraak bij je huisarts. Een ‘vette’ gele tong kan een indicatie zijn van ontstekingen in het maag-darmkanaal, veelal het gevolg van veelvuldige consumptie van gefrituurde en/of gegrilde voeding. Dit geeft een broeierig gevoel in de ingewanden, volg de voedingstips hierboven en het ongemak zal snel afnemen. 
Is de tong felrood van kleur? Meestal is een helderrode tong een teken dat je je tong verbrand hebt. Maar het kan ook zijn dat je te maken hebt met een vitamine B(12)-tekort of bloedarmoede. Dit gaat vaak gepaard met een gladde tong, waar de typerende bultjes zo goed als verdwenen zijn. Bij jonge kinderen kan een felrode tong wijzen op een infectieziekte zoals bijvoorbeeld roodvonk. Ziet de tong van het kind felrood en heeft het last van koorts? Laat dit dan zeker nakijken door je huisarts. Wanneer alleen het puntje van de tong helderrood is, kan sprake zijn van hart- of circulatiestoornissen.
Het is even schrikken als je een zwarte (of grauwe) tong te zien krijgt. Het komt dan ook niet vaak voor. Als een gele tong niet aangepakt wordt, kan dit verder evolueren tot een zwarte tong. In dat geval zijn zeer veel bacteriën en dode cellen aanwezig in de mond. Een en ander komt voor bij mensen die veelvuldig roken en/of veel koffie en thee drinken. De oplossing? Probeer deze slechte gewoonten te beperken en poets minimaal tweemaal daags tong en tanden. Niet alleen voor je tong, maar ook voor je gezondheid.

Verschijningsvorm 

Naast het verschillen van kleur kan de tong ook in verschijningsvorm variëren. Een gezonde tong heeft een oppervlak dat licht bobbelig aanvoelt en er moet een dun, vochtig laagje over liggen. 
We spreken van een harige tong (lingua villosa) wanneer een soort begroeiing op de tong zit, door vergroting van de papillen. Het doet zich vaker voor bij mannen dan bij vrouwen en is het gevolg van neerslag van pigmenten uit bijvoorbeeld tabak, koffie, thee of medicijnen, meestal in combinatie met een slechte mondhygiëne.
Op de tong kunnen zich vlekken aftekenen. Dit kunnen ruwe plekken zijn of plaatsen waar de tong verkleurd is. Vlekken zijn niet zorgwekkend en kunnen van dag tot dag veranderen. De oorzaak ligt doorgaans bij je voeding, meestal overdadige alcoholconsumptie.

Kartelingen 

Normaal is de tong plat, met in het midden 1 vouwlijn. Bij sommige mensen zie je echter allerlei groeven over de tong lopen. Dit is erfelijk en ongevaarlijk voor je gezondheid. Wel is het moeilijker om een gekartelde tong te reinigen, waardoor er een grotere kans is op bacteriële infecties. Als de tong aan de zijkant gekarteld is, kan je gal- en/of leverfunctie ontregeld zijn. Oneffenheden die lijken op tandafdrukken aan de zijkanten van de tong duiden op een stagnerende werking van de dunne darm. Hierdoor worden essentiële voedingsstoffen niet voldoende geabsorbeerd en ontstaat een tekort aan mineralen in het lichaam.

Eén van de meest voorkomende redenen voor een gezwollen tong is, gek genoeg, dehydratatie. Dit gaat gepaard met een droge mond en gesprongen lippen. Verhoog je vochtinname en de zwelling zal snel afnemen. Ook een vitaminetekort, van met name vitamine D, B3 en B12, kan zorgen voor een gezwollen tong. Zorg ervoor dat je de tekorten wegwerkt door je voeding aan te passen. Lukt dit niet of onvoldoende? Dan kan een voedingssupplement misschien helpen.

Zweertjes en bultjes op de tong kunnen worden veroorzaakt door een veelheid aan aandoeningen, meestal betreft het bacteriële infecties. Net als bij alle andere veranderingen of verkleuringen van de tong, wordt aangeraden te stoppen met slechte gewoonten en te kiezen voor een gezond en evenwichtig dieet, eventueel aangevuld bepaalde voedingssupplementen. Wanneer afwijkingen echter lang aanhouden, heftiger worden of regelmatig terugkeren, is het noodzakelijk om langs te gaan bij de huisarts.