Geschiedenis van het shirt

Het shirt

Het shirt, het overhemd of het hemd komt in zoveel variaties voor. Variaties in mouwlengte, breedte van de boord, lengte, taillevorm, aantal zakken, sluiting en uiteraard in verschillende stijlen en kleuren.
Het shirt is mogelijk de eerste vorm van kleding van de mens. Vroeger was het shirt niets meer dan een groot stuk dierenhuid en later een grote lap katoen, linnen of wol, die over het hoofd getrokken werd. Pas in de negentiende eeuw kreeg het hemd een sluiting aan de voorzijde met knoopsgaten en knopen. In 1871 werd het eerste hemd in deze vorm geregistreerd.
Aan het hemd kon men vroeger de stand van de persoon zien. Een slaaf droeg geen hemd maar had een eenvoudig lendendoekje. De arbeider droeg een hemd en de man van hoge stand droeg over het hemd een ander kleed, dat later de jas werd. Er bestaat nog steeds een spraakverwarring over het hemd. 

In Engeland wordt met een shirt een kledingstuk bedoeld dat gedragen wordt tijdens formele gelegenheden. In de Verenigde Staten wordt het woord shirt gebruikt voor alle kledingstukken die de bovenkant van het lichaam bedekken, inclusief T-shirts, poloshirts (een shirt met een kraag maar alleen een korte verticale opening met enkele knopen), formele ‘dress-shirts’, tanktops (T-shirt zonder mouwen), damesblouse (let op de knopen en knoopsgaten die andersom geplaatst zijn dan bij een herenhemd), nachthemden, sweater (sweatshirt – met of zonder capuchon), rugby-shirts, Hawaï-shirt en baseball shirts. ‘Shirt’ is ook een bijnaam voor de eerste sergeant. 

Ouderen bedoelen met hemd nog steeds een kledingsstuk dat onder de kleding gedragen werd. Het hemd is dus ondergoed en werd vroeger niet zichtbaar gedragen; alleen de boord was zichtbaar. Bij officiële gelegenheden trek je daarom nog altijd een jas of colbert aan over het hemd. Vooraanstaande mensen droegen witte overhemden. Door het dragen van een wit overhemd werd aangeven dat men een beroep had waaraan geen vuil te pas kwam. De arbeider droeg gekleurde stoffen. Een tussenvorm was een gekleurd hemd met witte boorden en witte manchetten. Vaak waren de manchetten en boorden verwijderbaar zodat deze afzonderlijk gemakkelijk gewassen konden worden. Het meest formele van de manchetten is de dubbele manchet (French cuff of double cuff). De lengte van het manchet is ook belangrijk. Het manchet komt tot op de muis van de hand, waardoor het net onder de jas uitsteekt. Korte mouwen draag je niet onder een jas want dat valt onder vrijetijdskleding. 

Het hemd van vroeger had geen borstzakje; dat zien we tegenwoordig nog bij een net hemd.
De boord of kraag is nog steeds een belangrijk onderdeel dat voor de juiste gelegenheid uitgezocht moet worden. 

[adrotate banner=”3″]

De verschillende boorden:

1. de Turndown-boord is een brede liggende boord met een formeel karakter. Het is goed geschikt voor een bredere of dikkere stropdas. 
2. Bij de Cutaway-boord of gespreide boord liggen de boordpunten verder uit elkaar. Deze boord is geschikt voor dassen met een brede knoop, zoals de Windsor of dubbele Windsor.
3. De pinboord is een boord dat waarbij de punten door een speld bij elkaar gehouden worden.
4. De attachable collar is de boord die losgemaakt kan worden . 
5. De button-down collar heeft knoopsgaten in de punten van de kragen die met knoopjes op het hemd op de plaats gehouden worden
6. De tab collar is een boord met lusjes die met een knoop vastgemaakt worden om de kraagpunten op de plaats te houden. Dit is een kraag die niet zonder das gedragen kan worden.

De wijdte van de kraag is afhankelijk van uw gezichtsvorm en lengte van de nek. De brede boord doet een lang persoon korter lijken en een dunner boord doet een korter persoon of een persoon met een korte nek, langer lijken.
De pinboord, button-down boord en de tab-boord zijn boorden die op hun plaats gehouden werden door knopen of kettinkjes. Deze boorden werden geïntroduceerd omdat tijdens het elite polospel de boordkragen hinderlijk omhoog flapperden. Dit zijn meestal geen formele hemden maar shirts die gedragen worden bij sportieve gelegenheden. Een formeel shirt heeft dat niet nodig omdat de kraagpunten omlaag gehouden worden door de (soms uitneembare) baleinen. Een Amerikaan zal wel een buttom-down shirt onder een pak dragen; voor de Engelsman is dit ongepast.
Het hemd moet een goede pasvorm hebben bij de nek en de schouders, maar moet wel voldoende beweging toelaten van de armen. Wijde shirts zijn geschikt als vrijetijdskleding, maar niet als formele kleding, die nauw aan het lichaam gedragen dient te worden.

Een speciale variatie op het nette shirt is de guayabera. De guayabera is een herenshirt, dat mogelijk uit Cuba komt . Dit shirt heeft vier hemdzakken (twee op borsthoogte en twee op ongeveer navelhoogte) en twee verticale lijnen die meestal uit decoratieve motieven bestaat. De naam betekent in het Spaans eigenlijk de ‘guaveplukker’. De guave is een kleine ronde vrucht ter grote van een citroen. De guaves werden door de plukkers in de zakken van het shirt gedragen. De guayabera wordt altijd buiten de broek gedragen en is daarom altijd aan de onderkant recht. De guayabera is identiek aan het Mexicaanse shirt dat tijdens huwelijken gedragen wordt. In onze cultuur wordt de guayabera ook gebruikt bij officiële gelegenheden, omdat het een ‘net’ hemd is en goed past in ons warm klimaat. 

Een goed overhemd heeft de volgende eigenschappen:
De boord heeft uitneembare boordbaleinen. De baleinen houden de punten van de boord omlaag die vooral bij het dragen van een stropdas
Bij de naden past het patroon van het hemd precies op elkaar.
Het rugpand is langer dan het voorpand zodat tijdens het zitten en bukken het shirt niet uit de broek krult. De juiste lengte van een shirt is wanneer het voorpand en het achterpand in het kruis samen gepakt kunnen worden. Vroeger werden deze stukken aan elkaar genaaid en diende tegelijkertijd als onderbroek.
De knopen zijn gemaakt van parelmoer
In de hoek tussen het voorpand en het rugpand wordt bij de goede, duurdere merken een driehoekig stukje stof genaaid ter versteviging
Bij de mouwen heeft de aanzet bij de manchetten meerdere plooien. Het knoopsgat op de manchet is horizontaal en niet verticaal. 

[adrotate banner=”11″]