De lever

Door Nicolette de Nijs 

Van de meeste organen is bij de meeste mensen wel bekend welke functie ze vervullen in ons lichaam. Van een aantal, waaronder bijvoorbeeld de milt en de lever, is dat veel minder duidelijk. Er is dan wel weer bekend dat het iets met ‘zuiveren’ te maken heeft, maar hoe of wat is niet geheel duidelijk. Gelukkig vervullen onze organen gewoon hun rol, ongeacht of we precies begrijpen wat ze doen. Dit keer zullen we wat dieper ingaan op de functie van de lever. 

De lever is een relatief groot inwendig orgaan dat bij een volwassen persoon ongeveer 1,5 kilo weegt. Het bestaat uit twee delen, een linker- en een rechterleverkwab, die van elkaar zijn gescheiden door een zogenaamd ligament. Vanuit de darmen en de milt, wordt bloed door de lever gepompt. De rol van de lever is hierbij om de voedingsstoffen uit het bloed op te nemen, te bewaren, om te zetten en naar behoefte weer af te geven.
Ondanks dat onze lever niet het best begrepen orgaan is, is het wel het meest veelzijdig en meest actief, daardoor is het één van de belangrijkste organen in ons lichaam. Dit komt met name door de rol bij minstens 600 verschillende processen die belangrijk zijn voor een gezond functionerend lichaam. Sommigen zijn zelfs van mening dat het meer dan 2000 lichaamsprocessen betreft. We kunnen ze natuurlijk niet allemaal noemen, maar de belangrijkste worden in het vervolg toegelicht. In feite zou je de lever kunnen vergelijken met een chemische fabriek, waarin drie hoofdfuncties worden vervuld. 

Functie

Allereerst de vasculaire functie; de lever bevat een relatief groot bloeddepot en kan bijdragen aan het ontwikkelen van rode bloedcellen. Ten tweede de secretoire functie; hierbij produceert de lever gal, dat een belangrijke rol spelt bij de vet-spijsvertering. Dagelijks maakt de lever zo’n 500 tot 800 ml. gal aan, wat wordt opgeslagen in de galblaas. De galblaas stuurt het gal door naar de darmen als daar behoefte aan is. En als laatste een metabole functie; waarbij de lever in sterke mate bijdraagt aan: diverse stofwisselingsprocessen van zowel koolhydraten, vetstoffen als eiwitten, ontgifting van stoffen, hormoonafbraak en opslag van ijzer. Hierbij draagt de lever ook bij aan het op peil houden van de temperatuur van ons lichaam. De leveractiviteiten leveren namelijk zoveel warmte dat daarmee het lichaam op temperatuur gehouden wordt.

Stofwisseling

Koolhydraatstofwisseling: In de dunne darm worden verteringsproducten van zetmeel opgenomen, zoals glucose en suikers. Deze ‘enkelvoudige suikers’ gaan via het bloed naar de lever. Deze slaat suikers die niet direct nodig zijn, op in de levercellen. Als de behoefte van het lichaam aan suiker stijgt, geeft de lever deze suikers weer af in de bloedbaan. De lever houdt op deze manier de bloedsuikerspiegel constant.

Eiwitstofwisseling: Eiwitten komen in de vorm van aminozuren aan in de lever. Hiervan worden onder andere nieuwe eiwitten gemaakt, die een rol spelen bij de bloedstolling en bij de afweer van het lichaam. Sommige eiwitten gaan weer het bloed in, andere worden omgevormd tot enzymen. deze spelen weer een belangrijke rol bij andere processen in de lever. 

Vetstofwisseling: Vet wordt in de lever zowel afgebroken als opgebouwd en in de cellen opgeslagen. Vetten worden in de dunne darm verteerd en daarbij omgevormd tot vetzuren. Deze vetzuren worden in de lever opgevangen en van structuur veranderd. De vetzuren worden ‘onverzadigd’ gemaakt.

Ontgifting 

Bij de stofwisseling in het lichaam kunnen bijproducten ontstaat die schadelijk voor het lichaam zijn. Deze schadelijke bijproducten kunnen door de lever uit het bloed worden opgenomen en onschadelijk worden gemaakt. Veel stikstofhoudende afvalproducten worden in de lever ongevaarlijk gemaakt door combinatie met andere stoffen: ureum, het voornaamste stikstofhoudende product wordt er gevormd uit ammoniak (dat giftig is voor het lichaam) en koolzuur. Vervolgens worden deze stoffen via de gal of de urine uit het lichaam verwijderd. Ook schadelijke stoffen die bijvoorbeeld via medicijnen of luchtverontreiniging binnenkomen kunnen onschadelijk worden gemaakt en afgevoerd.

Stapeling 

De lever heeft een grote opslagcapaciteit voor allerlei verschillende voedingsstoffen, zoals koolhydraten, vetten en aminozuren, maar bijvoorbeeld ook vitamine A, D, E, K en B12. Vitamine A is in grote hoeveelheden in het levervet aanwezig en ook vitamine D komt erin voor (vandaar de waarde van levertraan). De lever zelf bevat vitamine B1 die het mogelijk maakt dat rode bloedcellen van een wand of membraan worden voorzien; ook als het lichaam door een onvoldoende dieet of een maagkwaal maandenlang van de daartoe nodige stoffen verstoken blijft.

Klonen

Het zal inmiddels wel duidelijk zijn dat de lever een essentiële rol vervult in ons lichaam en dat we er alleen daarom al zuinig op moeten zijn. In tegenstelling tot de andere organen van het menselijk lichaam heeft de lever een bijzondere eigenschap in de vorm van het regeneratief vermogen. Dit betekent dat als een deel van de lever verwijderd wordt, dit binnen enkele weken vanzelf weer aangroeit! Geen enkel ander orgaan kan dit. Het is hierdoor mogelijk om een lever te ‘klonen’ door een deel te amputeren en te gebruiken als implantaat, dit noemt men ‘living donor liver transplantation’. Bij zowel de donor als de ontvanger zullen, als het proces slaagt, beide levers weer aangroeien tot een normale omvang. Als echter het zeer fijn opgebouwde leverweefsel wordt verwoest en overwoekerd wordt door bindweefsel, zal de leverfunctie sterk achteruit gaan. In zo’n geval zal de lever verschrompelen (levercirrose). Dit kan zeer veel verschillende oorzaken hebben, waarvan alcoholisme en virale hepatitis de meest voorkomende zijn. Bij ernstige vermindering van de leverfunctie zal het lichaam zichzelf gaan vervuilen, wat tot een veelheid symptomen en problemen kan leiden, zoals onder andere eczeem, psoriasis, rosacea, acne, overgewicht, diabetes type 2, opgeblazen maag- en darmkanaal, depressie en nog veel meer. 

Zorg voor de lever

Het is daarom belangrijk om goed voor je lever te zorgen:
Matig het gebruik van tabak, alcohol en cafeïne.
Eet bij voorkeur natuurlijke voeding zonder chemische toevoegingen, zoals geur-, kleur- en smaakstoffen.
Zorg voor dagelijkse beweging, bij voorkeur in de buitenlucht.
Voorkom gepieker en stresssituaties en neem voldoende rust.

 Anthony William beschrijft in zijn boek ‘Liver Rescue’ zeer uitgebreid, en op een geheel eigen manier, hoe leverproblemen kunnen ontstaan en vooral hoe problemen voorkomen en geheeld kunnen worden.