Huwelijk versus Echtscheiding
In mijn jongere jaren heb ik altijd geroepen dat ik rond mijn 50ste zou gaan trouwen. Ik dacht: “je moet iemand eerst jarenlang goed leren kennen, voordat je met hem of haar in het huwelijksbootje stapt.” Echter, nu ben ik er achtergekomen dat het niets te maken heeft met het aantal jaren dat je je wederhelft kent. In mijn geval huwde ik inderdaad achterin de veertig, maar mijn echtgenote kende ik pas één jaar. Om een lang verhaal kort te houden, kan ik volstaan met te zeggen dat het huwelijk tussen echtelieden is voorbestemd. In het boek des levens bestaat geen toeval. Alles maar dan ook alles is al vele jaren tevoren voorbestemd. Zo ook mijn gezegend huwelijk met mijn echtgenote.
Het aangaan van een huwelijk tussen twee personen is bij uitstek een vérstrekkende en zwaarwichtige aangelegenheid. Reden waarom het huwelijk niet lichtzinnig mag worden opgevat. Immers gaat het huwelijk vaak gepaard met enorme juridische gevolgen, aangezien gedurende deze periode het echtpaar juist veel verbintenissen aangaat. Het nieuwe leven staat alsdan meestal volop in bloei. Het echtpaar koopt bijvoorbeeld een auto en misschien later nog een tweede auto, met de tijd wordt een woonhuis gekocht dat als de echtelijke woning zal dienen, een inboedel, en men krijgt kinderen en zo bouwen de juridische verplichtingen zich gestaag op.
Slachtoffers
Hoewel het allemaal te voorzien is, wordt toch nog te vaak bij het sluiten van een huwelijk amper stil gestaan bij de mogelijke gevolgen ingeval van een echtscheiding en dan voornamelijk gezien het immense leed dat de betrokkene van jong tot oud dienen te ondergaan. De kinderen zijn dan vaak letterlijk “een kind van de rekening” van een dergelijke echtscheiding en zullen als de ware slachtoffers de innerlijke littekens voor het leven met zich meedragen.
Het is een herhaaldelijk voorkomend fenomeen in de wereldse maatschappij, dat met teveel regelmaat terugkeert zonder dat wij een beter functionerende richtlijn tussentijds hebben weten in te voeren welke het leed van een ondoordacht huwelijk op een behoorlijke wijze kan beperken. Het gaat mij persoonlijk niet zo zeer om het (financiële) leed van de gewezen echtelieden, maar met name om het leed die de minderjarige kinderen ongevraagd soms voor het leven dienen te ondergaan. De kinderen krijgen van hun onnadenkende ouders als “cadeau” een levenslange straf mee. Wie kent niet in zijn of haar omgeving een soortgelijk geval.
Vanuit een menselijke gedachte trouwen personen soms met elkaar, die bijvoorbeeld niet als echtelieden samen behoren te zijn dan wel uitsluitend voor een bepaald doel tijdelijk bij elkaar zullen zijn.
Uitgerust met deze wetenschap kunnen wij als mens substantiële en/of onherstelbare schade respectievelijk aanzienlijk leed voorkomen en derhalve veel rationeler en minder gevoed op basis van emoties de echtscheiding laten plaatsvinden.
Menselijk leed
Na bijna twintig jaar advocatuur ben ik overtuigend van oordeel dat het Gerecht zich minder bezig dient te houden met de financiële consequenties van de gewezen echtelieden enerzijds, maar veel meer met het voorkomen van (blijvend) menselijk leed in het algemeen van volwassen en in het bijzonder van minderjarige kinderen anderzijds. Wanneer de scheidende ouders eindelijk gaan beseffen dat de toekomstige belangen van hun kinderen voorrang genieten boven hun eigen belang als ouders, kunnen wij alsdan ook op dit vlak vooruitgang boeken. Eenmaal als dit gedachtegoed bij de scheidende ouders prevaleert, dan kunnen deze desbetreffende ouders voordeel halen ten behoeve van de minderjarige kinderen. Bijvoorbeeld wijsheid zal zijn om niet twee advocaten te benaderen, voor elke ouder één, maar slechts één advocaat voor de scheidende ouders. De belangrijkste winst kan hierbij zijn dat door het eerst zoeken – door de advocaat tezamen met de ouders – naar de overeenkomsten in plaats van de verschillen, de kloven c.q. de ravijnen sterk kunnen worden beperkt en de bruggen veel meer op de voorgrond kunnen treden. Ook al is er sprake van een echtscheiding. Mijn bescheiden mening is dat bij (persoonlijke) relaties die niet gebaat zijn bij een kortstondig einde, maar juist belang hebben bij een constructief herstel en voortzetting van een goed communicatief onderhoud, juist het benadrukken van de overeenkomsten een wezenlijke bijdrage zal leveren aan het voorkomen van blijvend (kinder)leed.
Wederhoor
Mijn advies is daarom streven naar het zoeken van het eens gewezen onderlinge vertrouwen en de “onoverkomelijke” echtscheiding juridisch benaderen met slechts één advocaat. De advocaat die zijn belang totaal ondergeschikt maakt en zich echt puur richt op de bedoeling van partijen en namens hen daarbij streeft naar een redelijke, een eerlijke en bovenal op een billijke oplossing aanstuurt, zodat het belang van eenieder der betrokkene in rechte zal worden gewaarborgd. Het Gerecht kan nog altijd een toeziende blik werpen op hetgeen door de advocaat en de partijen in goed overleg in overeenstemming is bereikt. Het Gerecht dient zich oprecht leidend op te stellen.
Buitengerechtelijk en buiten de aanwezigheid van de ouders zal een minderjarig kind of de minderjarige kinderen zich veel eerder openstellen voor een vertrouwelijk gesprek met de advocaat, waarbij het effect van hoor en wederhoor beter tot uiting kan komen en een werkelijke bijdrage kan leveren bij het bereiken van de beoogde wilsoverstemming.
Bij wet kunnen uitsluitend minderjarige kinderen worden gehoord van twaalf jaar of ouder. Door de tussenkomst van de advocaat kan deze tevens de eventuele minderjarige kinderen horen van een jongere leeftijd dan twaalf jaar; indien de ouders zich daarin kunnen vinden.
Informatie
Volgens mij valt dit als goed te kwalificeren, omdat de betreffende minderjarige kinderen dan steun bij hunzelf tezamen kunnen vinden en reeds daardoor aan minder leed onderhevig zijn en gedurende het proces door de betrokkenheid het herstel al een aanvang zal nemen. De huidige kinderen weten veel meer dan wij denken en kunnen veel meer aan dan we denken. Per slot van rekening vinden zij veel steun en worden zij behoorlijk van informatie voorzien door “klasgenoten en/of vrienden en/of familieleden” die hetzelfde proces van echtscheiding hebben ondergaan en uiteraard door de o zo huidige toegankelijke elektronische weg van informatievoorziening door het internet.
Oplossingsgericht
Een ander voordeel is voorts dat zaken veel informeler kunnen worden opgelost dan met behulp van de stringente regels die door het Gerecht worden gehanteerd. Daarenboven is deze wijze van aanpak door in goed vertrouwen één advocaat in te schakelen respectievelijk één advocaat te gebruiken, in plaats van twee advocaten en/of het Gerecht, erg tijdsbesparend, veel goedkoper en veel doeltreffender gericht op de bedoeling der partijen.
Oplossingsgericht naar een ieders wil en zo bij de betrokkenen een gevoel geeft van bruggenbrouwer, en zodoende niet uitsluitend gericht is op de beperkingen die de wet opwerpt en voorschrijft.
Naar mijn bescheiden oordeel dienen wij veel meer uit onze zogenaamde comfortzone te stappen en te streven naar een efficiëntere en effectievere, minder schadelijke aanpak dan het Gerecht en ons in sommige gevallen meer en meer te richten op hetgeen wij als de beste oplossing zien voor ons eigen probleem. Niet altijd is het Gerecht zaligmakend. Temeer niet daar steeds meer rechters zich richten op hun eigen zienswijze en niet meer de uitkomst van het rechtssysteem laten prevaleren. Als advocaat geniet zulks uiteraard niet mijn voorkeur. Het Gerecht zal er goed aandoen om zich meer te richten op de cultuurgebonden aspecten en deze een meer centrale rol bij de beslechting van geschillen te laten innemen. In het bijzonder bij geschillen van Personen- en Familierechtelijke aard.
Conclusie
Concluderend, huwelijken moeten bewuster worden aangegaan, echtscheidingen moeten minder schade berokkenend worden afgewikkeld en gerechtelijke zaken moeten per afzonderlijk geval worden beoordeeld welke benadering het meest gewenste resultaat zal kunnen bieden. Met andere woorden, dient men ook ingeval van het recht, het Gerecht en de beroepsadvocaten een kritischer kijk te hebben op het beoogde doel, de efficiënte manier van aanpak en het oplossingsgerichte streven. Het geniet volgens mij de voorkeur om bij Personen- en Familierecht minderjarige kinderen zo vroeg mogelijk bij het echtscheidingsproces te betrekken. Schadebeperkend optredend vooral voor degenen die het woord (ten onrechte) worden ontnomen. Het streven naar een informele oplossing die op schrift zal worden gezet en door het Gerecht zal worden geformaliseerd.
Scheper advocaten
Gerrit J. Scheper
