Schrijfproblemen bij kinderen
Ruim 30 procent van de kinderen op het basisonderwijs heeft schrijfproblemen. Dat is 1 op de 3 kinderen. De schrijfproblemen zijn niet altijd van motorische aard, maar kunnen ook een cognitieve, gedragsmatige of didactische grondslag hebben of het gevolg zijn van onderliggende pathologie zoals cerebrale parese of visusstoornissen. Onderzoek door een deskundige, zoals een kinderfysiotherapeut, is daarom van belang wanneer schrijfproblemen zich presenteren zodat ze efficiënt en effectief kunnen worden behandeld met de juiste methode.
‘Handschriften gaan achteruit. Is dat erg, in een tijd van computers en tablets? Wie met de hand schrijft in plaats van te typen, gebruikt zijn hersens beter’
Het handschrift is een belangrijk communicatiemiddel en leren schrijven is onder meer belangrijk om te leren lezen. Door schrijven leert het kind letters beter kennen, beter spellen en de tekst beter te onthouden. Het toenemende gebruik van multimedia is geen vervanger voor het schrijven, een vlot en leesbaar handschrift is belangrijk om goed te functioneren op school (leesbaarheid bij de andere vakken) en in een later stadium verdere studie (aantekeningen en notities maken) en werk. Schrijven is ook belangrijk voor studie en memoriseren en zal daarom nooit volledig kunnen worden vervangen.
Bewegingservaring
Motoriek ontwikkelt zich niet alleen door rijping maar ook door oefening en ervaring. Over het algemeen bewegen kinderen minder en doen daarbij minder bewegingservaring op. Kinderen tekenen en knutselen minder en op scholen wordt veel gewerkt met voorbedrukte oefenvellen, waardoor kinderen minder schrijfkilometers maken op school. Kinderen spelen nu vaak meer met computer iPad en telefoon en leren bijvoorbeeld puzzelen op een iPad terwijl deze inzichtelijke en fijn motorische vaardigheid met echte puzzelstukjes veel waardevoller is.
Schrijven is een complexe vaardigheid die voldoende tijd en oefening nodig heeft om aan te leren. Een goed ontwikkelde fijne motoriek speelt een rol om netjes te leren schrijven. Hiervoor zijn kleutervaardigheden, zoals plakken, knippen, kleuren en vouwen, belangrijke voorbereidende schrijfoefeningen.
Schrijfproblemen
“Een taal leren doen we door beelden te vormen bij klanken die we horen. Dat inprenten in je brein gebeurt al schrijvende. Je kunt alleen maar leren door te doen”, aldus Hoogleraar paramedische wetenschappen Ria Nijhuis-van der Sanden. Problemen met schrijven kunnen resulteren in andere problemen van emotionele aard met uiteindelijk slechte schoolresultaten met als gevolg schoolmoeheid, faalangst, de les verstoren, onzekerheid, minderwaardigheidscomplex; moeilijk gedrag thuis en op school. De werk- en studiehouding gaan achteruit; de kinderen doen vaak heel erg hun best, maar het lukt hen niet te voldoen aan de hoge eisen, ze raken gedemotiveerd en verliezen alle plezier in het leren schrijven. De meest voorkomende schrijfproblemen zijn een verkeerde pengreep, gespannen en krampachtige schrijfhouding, onregelmatige lettergrootte, traag schrijven en concentratieproblemen.
“Schrijven met een pen is belangrijk voor de taalontwikkeling en spelling”
Schrijfkilometers
Een kinderfysiotherapeut kan vaststellen middels specifiek onderzoek of er een schrijfprobleem is en van welke aard, motorisch, cognitief, didactisch, gedragsmatig of pathologisch, en zal vervolgens een behandeling adviseren.
De interventie van een motorisch schrijfprobleem gaat volgens de wetenschappelijk vastgestelde richtlijnen en stapt in op het juiste niveau om de schrijf problematiek aan te pakken, waarbij voorop staat dat het vooral leuk moet zijn en een positieve ervaring. Kinderen met motorische schrijfproblemen hebben vaak een hekel aan schrijven en om het te leren en automatiseren moeten er schrijfkilometers gemaakt worden; dagelijks minimaal een tot twee keer 5 tot 10 minuten oefenen. Hierbij spelen de ouders een belangrijke rol, met hun kind dagelijks samen de huiswerkoefeningen doen. Kinderen in groep 3 en 4 begrijpen meestal heel goed dat de schrijfproblemen hun andere vaardigheden ook remmen, en zijn vaak zelf deskundig genoeg om vast te stellen wat er aan hun handschrift wel en niet goed is.
In de praktijk wissel ik schrijfoefeningen (time on task), het oefenen van letters en woordjes af met spelletjes en fijnmotorische oefeningen, zoals taakmanipulaties die de handmotoriek en daarmee de schrijfvaardigheid verbeteren. De ouders kunnen met de adviezen, oefeningen en spelletjes thuis aan de slag met een wekelijks afwisselend en opbouwend programma.
Hulpvraag bij schrijfproblemen:
Praktijk Kinderfysiotherapie
Nicole Merkx
Penstraat 99
Telefoon 5634333
nicmerkx@hotmail.com
