De (on)zin van voedingssupplementen

Wie evenwichtig en gezond eet heeft geen voedingssupplementen nodig aldus diverse internationale gezondheidsinstanties. Echter eet slechts 10 procent van de Europese bevolking dagelijks twee stuks fruit, 250 gram groente en twee keer per week vette vis; aanbevelingen die volgens Europese overheden de minimale norm zijn om gezond te blijven. De vraag is echter of deze aanbevelingen, waar blijkbaar slechts een klein deel van de bevolking zich aan houdt, er echt voor zorgen dat een individu voldoende voedingsstoffen (nutriënten) tot zich neemt. En wat te denken van de overige 90 procent van de mensen die, om welke reden dan ook, niet aan de geldende voedingsnorm voldoet?

Voedingssupplementen zijn bedoeld als aanvulling op de dagelijkse voeding en zijn verkrijgbaar in de vorm van capsules, pillen, druppels, poeders en in de vorm van injecties. Ze bevatten (een combinatie van) vitamines (bijvoorbeeld A, C en D), mineralen (calcium en magnesium), vezels, aminozuren (L-glutamine), lichaamseigen stoffen (PEA en Q10) of bioactieve stoffen (antioxidanten). Er bestaan ook ‘whole-food’ supplementen zoals spirulina in poedervorm.

De meeste supplementen hebben dezelfde werking als vitamines en mineralen uit voeding. Het lichaam neemt in sommige gevallen de voedingsstoffen uit supplementen zelfs beter op dan de nutriënten uit voedsel. Voorbeelden hiervan zijn foliumzuur, vitamine C en curcumine. De opname van foliumzuur uit voedsel is bijvoorbeeld 30-50 procent lager dan foliumzuur uit een supplement. Dit geldt ook voor curcumine uit preparaten en de vet oplosbare vorm van vitamine C (ascorbylpalmitaat). Laatstgenoemde soort is de enige vorm van vitamine C die het lichaam kan stapelen. Dit in tegenstelling tot wateroplosbare vormen van vitamine C (zoals ascorbinezuur) uit voeding die niet door het lichaam kunnen worden opgeslagen. Het stapelen van vitamine C is in veel gevallen echter essentieel, vooral bij mensen met (hersen)kanker, autisme, ADHD en chronische stress. Curcumine uit kurkumapoeder of -wortel (zoals deze in de keuken wordt gebruikt) wordt na consumptie in de darmen en lever omgezet in onwerkzame substanties die het lichaam weer uitscheidt. Door gepatenteerde technologieën (het koppelen van curcumine aan vetdeeltjes, genaamd SLCP) is het echter mogelijk om de opneembaarheid en biologische beschikbaarheid (mate waarin het lichaam werkzame bestanddelen kan verwerken en benutten) van curcumine sterk te verhogen. Hierdoor wordt curcumine niet meer onbenut door het lichaam uitgescheiden en kan de stof doelgericht worden ingezet, bijvoorbeeld als natuurlijke ontstekingsremmer.

Suppletie

Het gebruik van voedingssupplementen (suppletie) is voor vrijwel iedereen onmisbaar. Zelfs individuen die voldoende groente, fruit en vette vis eten en denken dat zij hiermee hun behoeften gedekt hebben, komen bedrogen uit. Verarmde bodems, langere opslag van voedingsmiddelen (waardoor het gehalte aan voedingsstoffen drastisch afneemt), het gebruik van kunstmest en het thuis verkeerd bewaren en/of bereiden van voedsel (waardoor nog meer nutriënten verloren gaan), zorgen ervoor dat het lichaam niet voldoende voedingsstoffen ter beschikking heeft om gezond te blijven.

Daarnaast zorgt een ‘Westers voedingspatroon’ dat rijk is aan geraffineerde voedingsmiddelen zoals suikers, bewerkte vetten, e-nummers, etc. voor nog grotere tekorten. Daar komt bij dat veel mensen door omstandigheden een verhoogde behoefte aan nutriënten hebben. Deze behoefte kan in de meeste gevallen niet door voeding worden gedekt.

Wist u bijvoorbeeld dat baby’s extra vitamine D en K nodig hebben, ook als ze borstvoeding krijgen? En dat elke 50-plusser een verhoogde behoefte aan vitamine D, B12 en ijzer heeft, ongeacht zijn of haar leefstijl? Dit heeft onder andere te maken met een verminderde functie van het spijsverteringsstelsel wat een onderdeel is van het natuurlijke verouderingsproces.

Antibioticagebruik

Heeft u wel eens antibiotica gebruikt? Nam u toen ook probiotica (goede darmbacteriën) om ervoor te zorgen dat uw darmflora in tact bleef? Antibiotica doden namelijk niet alleen de ziekmakende bacteriën, ze vernietigen ook nuttige bacteriën in de darm die nodig zijn voor een normale spijsvertering en een goed functionerend immuunsysteem.

Maagzuurremmers

Gebruikt u wel eens maagzuurremmers? Ook dan is suppletie onontbeerlijk, want diverse onderzoeken wijzen uit dat maagzuurremmers (bv. protonpompremmers zoals omeprazol, pantoprazol, etc.) zowel bij kort als langdurig gebruik magnesiumtekorten kunnen veroorzaken. Dit is niet zonder risico, want een ernstig magnesiumtekort kan spierkrampen, gespannen zenuwen, trillingen, hoge bloeddruk, hartritmestoornissen, vermoeidheid en slaapstoornissen veroorzaken.

Chronische ontstekingsziekten

Wist u tot slot dat chronische ontstekingsziekten (waaronder ook hart- en vaatziekten, diabetes, reuma, artritis en darmaandoeningen vallen) effectief kunnen worden voorkomen of verholpen door een combinatie van gezonde voeding en gerichte suppletie met o.a. PEA, curcumine, hoge doses (vetoplosbare) vitamine C en magnesium(olie)? Dit zijn allen substanties die niet of in onvoldoende mate in voeding voorkomen.

Overige factoren

Naast bovenstaande voorbeelden hebben ook intensief sporten, (chronische) ziekte, een hoge toxische belasting, vegetarisme, veganisme, stress, roken, huidskleur, medicijngebruik, alcoholconsumptie, roken, zwangerschap en leeftijd een verhoogde nutriëntenbehoefte tot gevolg. Hieraan kan alleen middels suppletie in voldoende mate worden voldaan.

Geschikt

En zijn veel fabrikanten die voedingssupplementen aanbieden en suppletie wordt in veel prijsklassen op de markt gebracht. Voor de consument is het vaak lastig te bepalen welk product bij hem of haar past. Het is daarom raadzaam om hulp in te schakelen van een professional alvorens u een keuze maakt voor een supplement. Zelf ‘dokteren’ is onverstandig, omdat bepaalde stoffen uit supplementen een ongewenste onderlinge reactie met elkaar kunnen hebben. Daarnaast kan suppletie invloed hebben op het effect van medicatie en bevatten vooral goedkope producten ongewenste hulpstoffen die een negatieve invloed kunnen hebben op uw gezondheid.

Veel supplementen zijn overigens slecht opneembaar doordat er vaak gebruik wordt gemaakt van goedkope verbindingen die het lichaam niet goed kan opnemen. Een voorbeeld hiervan is het veelgebruikte magnesiumoxide.

Ook het tijdstip van inname en de combinatie met bepaalde voedingsmiddelen is essentieel. Wist u bijvoorbeeld dat u beter geen ijzersupplement samen met melkproducten kunt gebruiken, omdat hierdoor de opname van het supplement wordt geblokkeerd? Of dat u L-glutamine het beste op een lege maag kunt innemen?

[adrotate group=”2″]

Verbinding

Wat tevens van belang is om te weten is welke verbinding van een bepaalde stof u nodig heeft. Vitamine C in de vorm van ascorbinezuur of toch liever in de zuurvrije vorm (zoals calciumascorbaat)? Of heeft uw lichaam juist baat bij de vetoplosbare vorm (ascorbylpalmitaat)? Kunt u het beste vitamine B12 slikken of is het voor u beter om zuigtabletten of vitamine B12 injecties te gebruiken? Neemt u het beste magnesium oraal in of liever via de huid (magnesiumolie)? De antwoorden op deze en andere vragen kunnen alleen beantwoord worden door een deskundige op het gebied van suppletie.

Conclusie

Voedingssupplementen spelen een onmisbare rol bij gezondheid en ziekte. Zelfs als je gezond eet is het van belang je te realiseren dat gezonde voeding de nutriëntenbehoefte op den duur onvoldoende zal kunnen dekken. In het geval van intensief sporten, (chronische) ziekte, een hoge toxische belasting, vegetarisme, veganisme, stress, roken, huidskleur, medicijngebruik, zwangerschap, etc. is het extra belangrijk om aandacht te schenken aan het gebruik van gerichte suppletie.

Het is als consument lastig om zelf tot een weloverwogen keuze te komen bij de aankoop van voedingssupplementen. Het is daarom raadzaam om altijd eerst advies in te winnen van een deskundige.

Referenties en achtergrondinformatie vindt u op www.voedingsdomein.nl

Melissa Albers (Bsc in Nutrition) is gespecialiseerd in pathologie, metabolische complicaties, psychiatrie & medicatie en de behandeling van patiënten met Interstitiële Cystitis (IC). Ze schrijft columns en artikelen en geeft patiënten wereldwijd (online) voedings- & leefstijladvies, evenals mental coaching.

[adrotate group=”3″]