Gezond “kopje onder”

Er zijn weinig vormen van bewegen waarbij het lichaam snel veel calorieën verbrandt en de conditie snel verbetert, zonder dat de spieren, pezen en/of gewrichten op één of andere manier (te) zwaar worden belast. Een belangrijke uitzondering daarop is zwemmen, een activiteit die bij uitstek goed mogelijk is in ons tropische klimaat, omdat het eiland omsloten is door de Caribische zee met een zeer aangename watertemperatuur.

Om verschillende redenen, vindt niet iedereen zwemmen een aangename vorm van bewegen. De één heeft nooit geleerd om goed te zwemmen, waardoor het een onzeker gevoel oplevert of zelfs een angstige ervaring kan zijn. De ander houdt gewoon niet van nat worden, maar de meeste mensen vinden zwemmen juist wel een aangename bezigheid. Zeker in een warme omgeving biedt zwemmen verkoeling en in het water voelt het lichaam lichter en spoeler aan doordat spieren en gewrichten zich ontspannen. Door de opwaartse druk van het water functioneren spieren en gewrichten veel beter, ze worden gebruikt op een niet belastende manier en ontspannen door de bewegingen die je in het water maakt. Daarom wordt zwemmen vaak aanbevolen bij mensen met reumatische- en rsi-klachten.

Low-impact

Sporters met blessures profiteren vaak van de low-impactvorm van training in water en mensen met (ernstig) overgewicht voelen zich vederlicht. In het water wordt het gewicht met 90% gereduceerd. Weegt iemand bijvoorbeeld 80 kg, dan is dat in het water nog maar 8 kg. Daarom is het heel eenvoudig om iemand in water met één vinger op te tillen. Zelfs de meest zware personen kunnen zich op die manier vrijelijk bewegen in het water. Voor hen is zwemmen vaak de enige manier om te oefenen en de eerste kilo’s te verliezen. 
Wanneer je af wilt vallen, is het belangrijk dat je daarbij aan regelmatig aan inspanning doet, zwemmen is daarvoor zeer geschikt. Veel mensen willen namelijk te veel doen in te korte tijd. Dit gebeurt vooral bij korte explosieve sporten, zoals fitness en veel balsporten. Het lichaam verbrandt dan koolhydraten in plaats van vetten. Vetten verbranden juist door aan duursporten te doen, zoals onder andere hardlopen, fietsen en natuurlijk zwemmen.

Zwemmen is de ultieme training voor het gehele lichaam, elke spier wordt gebruikt. Hierbij worden enorm veel calorieën verbruikt. Met een halfuur zwemmen worden 300-400 kcal. verbrand. Dat is meer dan met wandelen of fietsen en slechts een paar calorieën minder dan een halfuur hardlopen à 10 km/u.

Cardiovasculair 

Doordat de weerstand van water groter is dan van lucht is bij zwemmen sprake van een serieuze inspanning waarbij enerzijds vet verbrandt en anderzijds juist spiermassa wordt opgebouwd. Door regelmatig van zwemslag te veranderen worden de spieren op verschillende manieren belast en getraind. Met regelmaat zwemmen als inspanningsactiviteit is met name ook goed voor hart en longen. Door de druk van het water stroomt het bloed makkelijker terug naar je hart, waardoor het 10-15% minder hard hoeft te werken. Daardoor is in het water dobberen ook zo ontspannend; je voelt je niet alleen lichter, je rusthartslag daalt ook ten opzichte van buiten het water. Zwemmen is een cardiovasculaire inspanning die de bloeddruk en het cholesterolniveau verlaagt, en daarmee de kans op hart- en vaatziekten. Daarbij is het van belang om regelmatig de hartinspanning te stimuleren (ten minste 3 keer per week 30 minuten). 

Tijdens het zwemmen wordt de ademhaling automatisch door het lichaam gestimuleerd en gereguleerd, de longcapaciteit neemt hierdoor na verloop van tijd toe waardoor ook de algehele conditie verbetert. Hierdoor zal het zwemmen van langere afstanden steeds makkelijker worden. Na verloop van tijd zal ook de snelheid toenemen en de hersteltijd na de inspanning juist korter worden. Goed getrainde zwemmers kunnen bovendien lang bewegen met een hoge hartfrequentie.

Serotonine

Zwemmen is goed voor de stemming en werkt geestelijk ontspannend. In het water vertoeven op zich wordt al door veel mensen als onspannend ervaren. Dat komt doordat het water letterlijk verlicht en het hart rust geeft, daardoor reduceert zwemmen stress en neerslachtigheid en gaat het negatieve emoties tegen. Het verbetert de stemming en vergroot het zelfvertrouwen, omdat het lichaam meer van het hormoon serotonine gaat produceren. Serotonine is ook van invloed op de slaap. Alle vormen van serieuze inspanning, dus ook zwemmen, verhogen de productie van dit hormoon en zorgen voor een betere slaap. En de kwaliteit van de nachtrust is weer van invloed op de algehele gezondheid. 

Van zwemmen ga je niet zweten. Een verhoogde mate van activiteit zorgt voor een verhoogde lichaamstemperatuur. Om de lichaamstemperatuur te reguleren, ga je zweten. Het zweet op de huid koelt onder invloed van de lucht af, waardoor je lichaam afkoelt. Omdat je tijdens het zwemmen in het water vertoeft en dit water kouder is dan de lichaamstemperatuur, is er voor het lichaam geen noodzaak meer te zweten. Het lichaam droogt dus niet uit van zwemmen. Doordat het lichaam niet oververhit raakt en niet zweet, voelt zwemmen comfortabeler dan bijvoorbeeld hardlopen met dezelfde intensiteit.

Zeewater 

Naast de algemene gunstige invloed van zwemmen op het lichaam en de gezondheid geeft zwemmen in zout zeewater nog een aantal extra voordelen. Onafhankelijke studies tonen aan dat zwemmen in zee heel wat voordelen heeft voor de gezondheid. Zo is het goed voor het immuunsysteem, verzacht het pijn en huidaandoeningen, verlicht het allergieën en door de aanwezigheid van mineralen in het water heeft het een antiseptische werking, waardoor wondjes sneller helen. Veel mensen zeggen dat ze zich beter voelen na een duik in de zee. Volgens professor Michael Tipton van de Portsmouth University wordt dit veroorzaakt doordat het (relatief) frisse water de koudesensoren op ons hele lichaam activeert. Die verhogen op hun beurt de hartslag en geven ons een levendig gevoel. Diezelfde sensoren, die slechts 0,18 millimeter onder onze huid liggen, zorgen ook voor een plotse losbarsting van adrenaline in ons lichaam. Daardoor gaat onze aandacht weg van eventuele pijn.

Kaliumchloride 

Aangezien zeewater rijk is aan puur natuurlijk zout, magnesium en kaliumchloride kan het verlichting en soms genezing bieden bij diverse huidaandoeningen. Het magnesium zorgt er onder andere voor dat vocht wordt vastgehouden in de huid, waardoor deze niet uitdroogt en/of schilfert. Er wordt gedacht dat het zout en het kaliumchloride in het water de beschadigde huid aanpakken en het genezingsproces versnellen, van onder andere psoriasis. Uit onderzoek is gebleken dat kinderen bij wie eczeem veroorzaakt wordt door allergieën voordeel haalden uit baden met zeewater. Het zeewater heeft ook een helende werking op geïrriteerde luchtwegen. Het water werkt en als een zoutspoeling, waardoor het de neusholtes vrijmaakt van de irritaties. Mensen die dichtbij de zee wonen hebben over het algemeen gezondere luchtwegen dan anderen. Zeewater reinigt, het zorgt dat het lichaamseigen vocht naar de luchtwegen stuurt, waardoor er geen uitdroging is of irritaties zijn. 

Of je nou een waterrat bent of niet, er zijn eigenlijk alleen maar voordelen en goede redenen om regelmatig een baantje te trekken, bij voorkeur in onze prachtige Caribische zee.